Pump and dump to sposób manipulacji rynkami kryptowalut poprzez rozpowszechnianie błędnych informacji na temat aktywów. Powoduje to wzrost ceny (pompowanie), a następnie sprzedaż (dumping). Praktyka ta jest szczególnie trudna do kontrolowania w przestrzeni kryptowalutowej, ponieważ rynek ten nie jest jeszcze odpowiednio uregulowany.
Głównym celem schematu "pump and dump" jest sztuczne zawyżanie ceny aktywów, w tym przypadku monet kryptowalutowych, a następnie ich sprzedaż, gdy cena wzrośnie. Pozwala to organizatorom schematu na czerpanie zysków z nagłego wzrostu ceny.
Jedynymi osobami, które czerpią zyski z systemów "pump and dump" są ich organizatorzy. Systemy te są często promowane za pośrednictwem aplikacji do obsługi wiadomości, takich jak Telegram i innych platform mediów społecznościowych.
Czasami schematy "pump and dump" nie trwają nawet dłużej niż pięć lub dziesięć minut, ale mogą mieć bardzo krótkoterminowy wpływ na cenę i wolumen monety. Według badania przeprowadzonego przez Tao Li, Baolian Wang i Donghwa Shin, cena monety wzrasta średnio o 25% w ciągu pierwszych 70 sekund, po czym cena zaczyna spadać. Badanie to wykazało również, że cena zaczyna rosnąć na pięć minut przed rozpoczęciem schematu. Dzieje się tak dlatego, że organizatorzy programu zaczynają kupować przed ogłoszeniem nazwy monety w swoich grupach. Organizatorzy wspólnie decydują o czasie, w którym zamierzają pompować cenę monety, a następnie reklamują monetę innym traderom, obiecując im natychmiastowy zysk.
Niektóre grupy Telegram oferują członkom grupy "członkostwo premium", dzięki czemu mogą oni otrzymywać sygnały o pompowaniu ceny wcześniej niż zwykli członkowie grupy. Aby czerpać zyski z tych schematów, trzeba kupować i sprzedawać bardzo szybko. Może to być czasami trudne, ponieważ organizatorzy dumpują, gdy tylko ogłoszą nazwę monety, którą pompują.
Na przykład, grupa pump and dump raz podniosła cenę monety SLS o 950%. Cena monety przed pompowaniem wynosiła 0,0046 BTC, ale po tym, jak grupa ujawniła nazwę monety, jej cena wzrosła do 0,0438 BTC. Gdy grupa rozpoczęła dumping, cena SLS spadła z powrotem do 0,0059 BTC.
Kiedy cena monety idzie w górę, wywołuje to uczucie "FOMO", czyli strachu przed przegapieniem. Organizatorzy "pump and dump" wabią traderów, mówiąc im, że przegapią nagrody, jeśli nie zainwestują swoich pieniędzy w daną monetę. Gdy więcej osób zaczyna kupować monetę, jej cena idzie w górę, co przyciąga jeszcze więcej traderów. Ale kiedy organizatorzy zaczynają sprzedawać monetę, hype zamiera, a cena zaczyna spadać. Powoduje to ogromne straty dla innych traderów.
Brak regulacji i globalny charakter rynku kryptowalut to dwa czynniki, które zazwyczaj pozwalają na realizację tych schematów. W przeszłości schematy "pump and dump" były promowane za pośrednictwem centrów telefonicznych, a organizatorzy najczęściej wykorzystywali niekompletne lub wprowadzające w błąd informacje, aby przekonać inwestorów do zakupu akcji.
Obecnie jednak Internet znacznie ułatwia rozpowszechnianie dezinformacji. W rezultacie, platformy takie jak YouTube i Telegram stały się powszechnie wykorzystywane w systemach "pump and dump".
Ten rodzaj oszustwa był rzadki w przeszłości, ponieważ wielu ludzi, którzy promowali akcje, było zarejestrowanymi brokerami, którzy mogli łatwo stracić licencję i napotkać problemy prawne, gdyby rozpowszechniali dezinformację. Ale ponieważ organizatorzy krypto pump and dump nie są odpowiedzialni przed nikim, mogą swobodnie kłamać.
Innym sposobem, w jaki oszuści organizują system "pump and dump", jest wstępna oferta monet (ICO). Organizatorzy pompują cenę monety poprzez ICO, która jest zwykle wspierana przez osobę dobrze znaną w świecie kryptowalut. Kiedy cena wzrasta, zespół stojący za monetą rozpoczyna dumping, powodując straty dla inwestorów.
Te schematy zwykle celują w altcoiny, które są nowe i mają niskie wolumeny obrotu. Jest to ważne, ponieważ ceny monet takich jak Bitcoin lub Ethereum wymagają dużej ilości pieniędzy do manipulacji ich ceną.
Zdolność do rozpoznania schematu "pump and dump" to świetny sposób, aby upewnić się, że nie stracisz swoich pieniędzy. Czasami trudno jest stwierdzić, czy jest się oszukiwanym, ale są pewne znaki, na które można zwrócić uwagę. Oto niektóre z nich:
Jedną z największych oznak systemu pump and dump jest sytuacja, gdy cena monety wzrasta nagle bez żadnych wiadomości lub wydarzenia, które mogłyby to wyjaśnić.
Jeśli zauważysz, że cena monety wzrasta równolegle z aktywnością promocyjną osoby lub grupy, istnieje duża szansa, że jest to schemat "pump and dump".
Możesz zobaczyć fałszywe komentarze, wiadomości lub posty promocyjne od ludzi na temat wydarzeń związanych z monetą, którą promują na platformach takich jak YouTube, Reddit i Telegram. Posty te zazwyczaj obiecują, że szybko podwoisz swoje pieniądze. Jest to fałszywa reklama prowadzona przez ludzi, którzy są zaangażowani w schemat "pump and dump".
Jeśli moneta o niskiej kapitalizacji rynkowej nagle zaczyna pojawiać się na całym Facebooku, Twitterze i YouTube, to znak, że jest ona pompowana przez oszustów.
Najważniejszą rzeczą, jaką możesz zrobić, aby nie stać się ofiarą schematu "pump and dump", jest nie poddawanie się FOMO. Kiedy ktoś mówi Ci, że przegapisz ogromne zyski, jeśli nie zainwestujesz w daną monetę, upewnij się, że Twoje decyzje inwestycyjne są poparte analizą, a nie emocjami.
Ponadto, inwestorzy powinni być na bieżąco z wiadomościami związanymi z kryptowalutami, aby wiedzieć, których monet i grup unikać. Kiedy dowiesz się o monecie, która jest pompowana, pierwszą rzeczą, którą powinieneś zrobić, jest zrozumienie powodów, które za tym stoją. Czy istnieją jakieś uzasadnione wiadomości, które napędzają wzrost ceny, czy jest to tylko hype stworzony przez grupę Telegram? Jeśli jest to drugie, to wiesz, że jest to scam.
Unikaj inwestowania w altcoiny, które mają małą kapitalizację rynkową, chyba że przeprowadziłeś własną, solidną analizę i wierzysz w użyteczność tych monet. Zbadaj medialność danej monety. Prawdziwy projekt będzie obecny na platformach takich jak YouTube, GitHub i innych portalach społecznościowych.
Sprawdź, czy za monetą stoi rzeczywisty zespół, ponieważ bardzo łatwo jest stworzyć własną monetę, a następnie pompować jej cenę. Dobry inwestor wie, że zespół deweloperów jest tak samo ważny jak moneta, więc upewnij się, że przeprowadziłeś dokładne badania.
W świecie kryptowalut nie ma odpowiednich regulacji, co może ułatwić oszustom dokonywanie schematów pump and dump. Szczególnie łatwe do manipulowania są altcoiny, ponieważ nie wymagają dużej ilości pieniędzy, aby wpływać na cenę.
Pomimo ostrzeżeń SEC, organizatorzy pump and dump nadal oszukują nowych i niedoinformowanych traderów. Jedynym sposobem na uniknięcie utraty pieniędzy w systemie "pump and dump" jest przeprowadzenie własnej analizy i sprawdzenie stron mediów społecznościowych danej monety oraz tego, co robi jej zespół ds. rozwoju.
Dopóki kraje nie wprowadzą przepisów zabraniających tej praktyki, schematy "pump and dump" będą nadal istnieć, a oszuści nie przestaną wykorzystywać nowych traderów. Jeśli nie zostaną podjęte żadne działania, schematy te staną się jeszcze bardziej powszechne. Jeśli chcesz uniknąć stania się ofiarą, po prostu upewnij się, że przeprowadziłeś odpowiednią analizę.