Menu
Nawet po ostatnim krachu na rynku, Ethereum wciąż może być drogie w użyciu. Dlaczego? Ponieważ blockchain ten jest powolny i osiągnął już maksimum swoich możliwości. Aby kupić kolejne NFT, trzeba teraz płacić krocie za każdy dodatkowy bajt przestrzeni blokowej.
Dopóki "Ethereum 2.0", następna generacja blockchaina Ethereum, nie rozwiąże wszystkich tych problemów, społeczność musi polegać na tak zwanych rozwiązaniach skalujących: technologii, która przyspiesza główną sieć Ethereum. Rozwiązania skalujące różnią się między sobą, ale zazwyczaj rozliczają część transakcji w innej sieci - szybszej i tańszej niż Ethereum - zanim przekażą głównemu łańcuchowi Ethereum informacje o transakcjach, które zamierzają przesłać.
Rollupy są jednym z takich rozwiązań skalujących. Polegają one na zwijaniu (stąd nazwa) zbiorów transakcji. Ostateczna, zwinięta transakcja jest przedstawiana w blockchainie Ethereum jako pojedyńcza transakcja.
Rollupy obniżają koszty: koszt transakcji Ethereum, plus niewielki koszt zwijania partii transakcji, jest dzielony między użytkowników. Przyspieszają też działanie: rollup jest wykonywany bardzo szybko, a blockchain Ethereum musi przetworzyć tylko jedną transakcję, a nie kilka. Jest to przydatne, gdy Ethereum osiąga maksymalny pułap około 15 transakcji na sekundę bez wsparcia.
Vitalik Buterin, współzałożyciel Ethereum, uważa, że rozwiązania skalujące, takie jak rollupy, będą nadal odgrywać ważną rolę w blockchainie, nawet po wdrożeniu Ethereum 2.0.
Istnieją dwa główne rodzaje rollupów: optimistic rollup i rollupy z zerową wiedzą.
Rollupy optimistic zakładają, że wszystkie zrolowane dane są ważne i że nikt nie próbuje oszukać blockchaina, ukrywając fałszywe transakcje w rollupach. Idea jest taka, że dzięki założeniu ważności dane są szybsze. Aby zabezpieczyć się przed fałszywymi transakcjami, protokoły optimistic rollup pozwalają ludziom kwestionować transakcje "śmieciowe". Oszukańcza transakcja jest zgłaszana bezpośrednio w sieci Ethereum, aby sprawdzić, czy jest legalna, i rozstrzygnąć spór. Obie strony posiadają ETH i straciłyby pieniądze, gdyby się myliły lub kłamały.
Rollupy z zerową wiedzą (zwane też zk-rollupami) działają zupełnie inaczej. Opierają się one na kryptografii zwanej dowodem zerowej wiedzy, który pozwala komuś matematycznie udowodnić, że dane stwierdzenie jest prawdziwe (że ktoś jest, powiedzmy, Grekiem) bez ujawniania dodatkowych informacji (jak paszport). W kryptografii są one nazywane zk-SNARKami, w odniesieniu do dodatkowego elementu kryptografii zwanego "zwięzłym nieinteraktywnym argumentem wiedzy". Metoda ta omija system rozstrzygania sporów używany w optimistic rollups, ponieważ bit "SNARK" pozwala na przesyłanie do systemu "rollup" tylko ważnych transakcji.
Optimistic rollups:
Rolupy z zerową wiedzą:
Nie można "kupić" rozwiązania skalującego, ale można zainwestować w tokeny, które opierają się na tej technologii. Loopring i Boba to popularne przykłady technologii rollup. Możesz kupić ich tokeny na zdecentralizowanych giełdach opartych na Ethereum lub na giełdach scentralizowanych. Sprawdź strony takie jak CoinMarketCap lub CoinGecko, aby znaleźć największe rynki.
Możesz również skorzystać z usług DeFi i giełd stworzonych przez te sieci warstwy drugiej, aby obniżyć koszty transakcji. Loopring, na przykład, prowadzi własną giełdę warstwy 2, zwaną również Loopring. Można tam korzystać z wszystkich zalet technologii rollup: bezgazowych, natychmiastowych transakcji na monety ERC-20.
Rollupy to tylko jedno z rozwiązań skalowania. Innym popularnym rozwiązaniem jest tzw. sidechain - blockchain kompatybilny z maszyną wirtualną Ethereum, która łączy się z Ethereum za pomocą mostu. Przykładem sieci typu sidechain jest Polygon (dawniej MATIC).
W najbliższym czasie nadal będzie się toczyć walka pomiędzy dwoma konkurencyjnymi formami rollupów: optimistic i z zerową wiedzą. Niektórzy twierdzą, że dowody o zerowej wiedzy są lepsze, ponieważ nie wymagają mechanizmu rozstrzygania sporów.
Długoterminowa przyszłość rollupów zależy od tego, jak sprawdzą się aktualizacje głównej sieci Ethereum. Ethereum może pewnego dnia stać się tak szybkie, że rollupy będą postrzegane jako niepotrzebne przyspieszenie szybkiego blockchaina. Z drugiej strony, konkurencyjne blockchainy warstwy 1, takie jak Solana i Avalanche, mogą stać się tak popularne, że całkowicie wyprą Ethereum. Gdyby większość ruchu DeFi odbywała się na innych blockchainach niż Ethereum, rollupy stałyby się zbędne.
Alternatywnie, rollupy mogłyby nadal rosnąć w siłę, gdyby Ethereum stało się potężniejsze. Mogłyby one zintegrować się z nadchodzącymi aktualizacjami, aby Ethereum stało się łatwiejsze i tańsze w użyciu dla mas.
