Application-specific blockchain lub appchain (blockchain specyficzny dla aplikacji) to blockchain zaprojektowany wyłącznie do uruchamiania jednej konkretnej aplikacji. Zastosowanie takich rozwiązań daje deweloperom większą swobodę w kształtowaniu ekosystemów, struktur zarządzania i algorytmów konsensusu dla tworzonych przez nich zdecentralizowanych aplikacji.
Appchainy działają w dużej mierze w taki sam sposób jak bazowy blockchain, ale na jego szczycie. Główna różnica polega na tym, że są one specyficzne dla aplikacji.
W kontekście bezpieczeństwa appchainy opierają się na blockchainach warstwy pierwszej. Takie systemy są wysoce konfigurowalne i mają znaczny potencjał wydajnościowy, ponieważ nie konkurują z aplikacjami warstwy 1 o moc obliczeniową i przestrzeń dyskową.
Takie rozwiązania mają zazwyczaj token użytkowy. Jest używany do stakingu, jako wewnętrzna waluta aplikacji i do głosowania.
Działanie appchainów jest wspierane przez walidatorów z sieci głównej (jeśli wyrażą zgodę na przydzielenie zasobów danej aplikacji).
Zastosowanie nowego podejścia do budowania aplikacji ma szereg zalet w stosunku do rozwiązań warstwy 1, warstwy 2 i sidechainów. Jak wspomnieliśmy powyżej, appchainy wnoszą personalizację i zwiększają wydajność systemu bez poświęcania bezpieczeństwa poprzez poleganie na bazowym blockchainie.
Bezpośrednie wykorzystanie L1 w tworzeniu dappów wiąże się z rywalizacją z innymi aplikacjami o ograniczone zasoby obliczeniowe. Grozi to prawdopodobnym spadkiem wydajności i długim procesem aktualizacji platformy, ponieważ deweloperzy nie mają kontroli nad protokołem konsensusu.
Z powodu konkurencji między dappsami w tej samej sieci, możliwe jest, że tylko jedna popularna aplikacja zużywa nieproporcjonalnie dużo zasobów. Prowadzi to do wyższych opłat (takich jak uruchomienie kryptowaluty XEN) i opóźnień w przetwarzaniu transakcji.
Appchain implikuje niskie i przewidywalne koszty transakcji, co jest dobre dla doświadczenia użytkownika.
W miarę wzrostu popularności zdecentralizowanych aplikacji, deweloperzy mogą stanąć przed koniecznością zaawansowanego dostosowania i optymalizacji różnych parametrów, w tym przepustowości, ostateczności, poziomu bezpieczeństwa i stopnia dostępności (permissionless lub permissioned).
Dla tradycyjnych organizacji, appchainy dają możliwość zanurzenia się w Web3 bez upubliczniania platform od pierwszego dnia. Na przykład, firmy mogą początkowo wymagać od walidatorów zgodności z KYC, polegać na ograniczonym zakresie deweloperów i wybierać określone usługi dla interoperacyjności crosschain.
Główną różnicą, a być może ograniczeniem, appchainów jest to, że są one "dostosowane" do jednej konkretnej aplikacji. Z kolei rozwiązania warstwy 2 są w stanie wejść w interakcję z szeroką gamą dappsów.
Appchainy implikują ograniczoną możliwość powiązania i pewien stopień izolacji, co wiąże się z fragmentacją płynności. Problem ten jest w dużej mierze rozwiązywany przez integrację mostów cross chain. Te ostatnie są jednak często celem dla hakerów.
Jeśli aplikacja jest słabo wykorzystywana, uruchomienie i utrzymanie appchaina może być stratą czasu i pieniędzy. Dedykowane walidatory dla platformy mogą skutecznie wykorzystać zasoby w innych miejscach.
Działanie appchaina może być obarczone różnymi zawiłościami. Na przykład zarządzanie dodatkowymi elementami infrastruktury, takimi jak sekwencery czy walidatory.
Deweloperzy mogą nie mieć do dyspozycji rozwiązań out-of-the-box - obserwatorów bloków, dostawców RPC, indeksatorów, wyroczni, bramek fiat itp.
Budowanie rozwiązań warstwy 1 ma swoje zalety - na przykład dostępność bogactwa zasobów, elementów infrastruktury i narzędzi dla programistów (zwłaszcza początkujących). Ta obfitość może uprościć integrację z różnymi ekosystemami.
Dzięki warstwi 2 programiści mogą zwiększyć skalowalność usług bez konieczności wprowadzania znaczących zmian w bazie kodu.
Rozwiązania warstwy 2 oznaczają również wysoki poziom bezpieczeństwa, ponieważ opierają się na bazowym blockchainie. Na przykład Optimism i Arbitrum szybko przetwarzają transakcje i wysyłają "dowody oszustwa" do sieci głównej dzięki Optimistic rollups.
Sidchainy zakładają równoległą sieć z dwukierunkowymi połączeniami z siecią główną, ale te rozwiązania nie opierają się na bezpieczeństwie warstwy 1. Sidchainy różnią się od warstwy 2 tym, że nie wysyłają transakcji do bazowego blockchaina.
Appchainy są tworzone dla konkretnego zastosowania (app-specific). Sidechainy natomiast wykonują transakcje dowolnego rodzaju. Ich główną wadą jest mniejsze bezpieczeństwo ze względu na ograniczoną decentralizację.
Jednym z najbardziej znanych sidechainów jest Polygon, który jest częścią ekosystemu projektu Polygon. Zaiera on również Polygon Edge, open-source'owe środowisko programistyczne do tworzenia rozwiązań warstwy 2.
Niektóre projekty blockchain pozwalają deweloperom na tworzenie appchainów. Wśród nich:
Polkadot to sieć blockchainów obsługujących EVM - parachainów podłączonych do centralnej sieci (Relay Chain). Specjalizuje się ona w walidacji transakcji wszystkich powiązanych systemów.
Łańcuch przekaźnikowy wykorzystuje mechanizm konsensusu Proof-of-Stake, w którym osoby zatwierdzające stakują DOT (token natywny Polkadot).
Każda grupa walidatorów jest odpowiedzialna za konkretny parachain, przypisany i utrzymywany przez collatorów: zbierają oni transakcje użytkowników i walidują bloki w oparciu o algorytm Proof-of-Validity. Za swoją pracę otrzymują wynagrodzenie w postaci węzłów, których wysokość zależy od danego parachaina.
Liczba slotów parachain w sieci Polkadot jest ograniczona do 100. Są one przydzielane poprzez aukcje, w których posiadacze DOT głosują na projekty, które mają być następnie podłączone do łańcucha przekaźników.
"Parachain slots" można otrzymać tylko na pewien okres do dwóch lat. Po zakończeniu tego okresu slot wraca na aukcję.
Parachainy mogą również służyć jako mosty łączące sieć Polkadot z zewnętrznymi blockchainami warstwy 1, takimi jak Ethereum.
Takie rozwiązania zapewniają deweloperom wszystkie opisane powyżej możliwości appchainów, w tym swobodę wyboru struktury ekonomicznej lub zarządzania, umożliwiając wykorzystanie utility-tokenów.
Jedną z głównych wad parachainów jest ograniczona liczba slotów, które można wygrać w aukcji. To sprawia, że takie rozwiązania są mniej przystępne.
Zespół Polkadot pracuje nad paratreadami, czyli płatnymi parachainami. Rozwiązanie pozwoli deweloperom na wgranie kodu projektu do Relay Chain i uruchomienie wielu kolatorów bez czekania na aukcję parachaina. W przyszłości paratreads mogą zostać ulepszone do parachainów, jeśli będą uczestniczyć i wygrywać aukcje.
Liczba paratreadów obsługiwanych przez Polkadot jest również ograniczona do 10 000.
Kolejną wadą ekosystemu jest to, że Relay Chain nie obsługuje inteligentnych kontraktów. To ogranicza możliwości sieci Polkadot.
Przykłady projektów parachain:
Acala - DeFi-hub dla sieci Polkadot;
Litentry - crosschainowy agregator rozwiązań z zakresu tożsamości.